Liflerin sağlığınız için iyi olduğunu duymuş olabilirsiniz, fakat liflerin hepsinin aynı olmadığını biliyor muydunuz? Günlük tüketimimizde karşımıza çıkan iki farklı lif türü vardır: çözünebilen ve çözünmeyen. İki kategorinin de alt türleri vardır.
Beta glukan, kolesterol seviyelerini düşüren ve kalp sağlığını geliştiren çözünür bir diyet lifi türüdür. Birçok lif gibi, besin takviyesi formunda da mevcuttur. Ayrıca kepekli tahıllarda, yulafta, kepekte, buğdayda ve arpada bulunur. Fırın mayası ve maitake ve reishi mantarları gibi bazı mantar türleri de beta glukan içerir.
Yediğimiz bitki bazlı gıdalardan lif alıyoruz. Beta glukan gibi çözünebilen lifler suda kısmen çözünür. Çözünmeyen lifler ise suda hiç çözünmezler. Çoğu gıda her iki lif türüne de sahiptir. Ayrıca, çözünür ve çözünmeyen liflerin farklı türleri de vardır.
Lif, vücudunuzun kolesterol ve kan şekeri seviyelerini kontrol etmenize yardımcı olur. Ayrıca, kabızlık ve diğer bağırsak sorunları için de etkili olmanın yanı sıra, iyi huylu bağırsak bakterilerini korur ve kilo vermenize yardımcı olur. Mayo Clinic, 50 yaş ve altı erkek ve kadınlar için, günde sırasıyla 38 gram ve 25 gram lif tüketmelerini önerir. 51 yaş ve üzeri erkek ve kadınlar günde sırasıyla 30 gram ve 21 gram lif tüketmelidir. Gençlerin günde 30 ila 35 gram life ihtiyacı olabilir.
Beta glukanın kalp sağlığı için faydalı olduğunu kanıtlayan birçok araştırma vardır. Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi bu araştırmalara dayanarak, yüksek seviyede beta glukan içeren yiyecekler için, “kalp sağlığı için faydalıdır” etiketini onayladı. Çeşitli çalışmalar beta glukan kolesterol ve trigliseritleri düşürebileceğini göstermektedir. Ayrıca, başka bir araştırma, 3 gramdan fazla beta glukan içeren bir yiyecek olan yulafı her gün tüketmenin kötü kolesterol (LDL) seviyelerini yüzde 5 ila 7 arasında düşürdüğünü buldu.
Beta glukan tip 2 diyabet riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Ayrıca zaten diyabet hastası olan kişilerde kan şekeri kontrolünü artırabilir.
Araştırmacılar beta glukanın bağışıklık sistemi için olumlu etkilere sahip olabileceğini düşünüyor. Fakat daha somut bulgulara erişebilmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Bugüne kadar yapılan araştırmaların çoğu hayvanlar üzerinde yürütülmüştür. Bilim insanları beta glukanın, bağışıklık sistemini uyararak vücudun hastalıklardan daha etkili bir biçimde kurtulmasını sağlayabileceğini düşünüyorlar. Fakat insan bağışıklık sisteminin karmaşık olduğunu ve araştırmacıların hala bu sistemin çalışma şeklini öğrendiklerini unutmamak gerekir. Beta glukanın bağışıklık sistemi üzerinde tam olarak ne etkiye sahip olduğunu anlayabilmemiz biraz zaman alabilir.
Beta glukan çözünebilir bir lif olduğu için bağırsaklardaki besin geçişini yavaşlatır. Bu vücudun yiyecekleri sindirmek için daha fazla zaman harcayacağı anlamına gelir. Sindirimin yavaşlaması ile vücut sekeri daha yavaş sindirir ve kan şekeri ani bir biçimde yükselmez, dolayısıyla kan şekeri seviyeleri daha sabit kalır. Beta glukan sindirilemez, dolayısıyla vücuttan atılmadan önce tüm sindirim sistemini dolaşır. Vücuttan atılırken kolesterolü de beraberinde götürerek kolesterol seviyelerini de düşürebilir.
Beta glukan doğal olarak bazı gıdalarda bulunur ve genellikle insan tüketimi için güvenli olarak kabul edilir. Beta glukanı besin takviyesi yolu ile tüketmeyi seçerseniz, seçtiğiniz markanın güvenilir olduğundan emin olun. Herhangi bir besin takviyesine başlamadan önce doktorunuza danışın.