Son zamanlarda sıklıkla sorulan sorulardan birisi de “İsveç diyeti nedir ve İsveç diyeti nasıl yapılır?”. Şok diyet kategorisinde değerlendirilen İsveç diyeti, hızlı kilo verme yöntemlerinden biri olarak görülen, kısa dönemli uygulanan bir diyet çeşididir. Bu diyetin hangi özelliklerine sahip olduğunu, sağlığımız üzerindeki etkilerini ve nasıl bir beslenme programı izlediğini gelin birlikte inceleyelim...
İsveç diyeti; düşük enerji, düşük karbonhidrat, bol protein ve bol yağ tüketilen bir diyettir. İskandinav ülkelerinde sıkça tüketilen gıdalardan oluşturulan bir diyet çeşidi olduğu için İsveç diyeti olarak adlandırılır. Şok diyet olarak bilinen, düşük enerjili diyetler arasındadır. İsveç diyeti ile yaklaşık 7 - 20 kilo vermek hedeflenir.
Diyetin etkisini gösterebilmesi için en az 6 gün uygulanması önerilir. Ancak düşük enerji içerdiği için 13 günden daha uzun süre devam edilmesi zararlı olabilir. Vücut için elzem olan besin ögeleri bu diyetle tam olarak karşılanamadığı için diyet uygulandığı süre boyunca doktor kontrolünde gıda takviyesi kullanılabilir.
İsveç diyeti, sağlık problemi olan kişiler için riskli bir diyet çeşidi olabilir. Düşük kalori içerdiği için özellikle kronik rahatsızlığı olan kişilerde komplikasyonlara yol açabilir. Bununla birlikte, sağlık durumu iyi olan kişilerin de bu diyeti doktor kontrolünde ve belirtilen süreyi aşmadan uygulaması tavsiye edilir.
İsveç diyetinde beslenme planı üç ana öğün şeklindedir. Diyetin uygulandığı günlerin bazılarında bu sayı iki öğüne de düşebilir. Beslenme planında ara öğün bulunmaz. Diyetin ana öğünlerinde proteinden yüksek et ve yumurta; yağ bakımından zengin tohumlar, avokado ve düşük karbonhidratlı gıdalar bulunur.
Diyetin kuralları şu şekildedir:
İsveç diyetinin mantığında düşük karbonhidratlı gıdalardan uzak durup besleyiciliği yüksek yağ ve kaliteli proteinlerin tüketilmesi bulunur. Enerji değeri çok düşük olduğu için diyet süresince çiğ sebzeler sınırsız tüketilebilir. Tüketilmesi serbest ve yasak olan gıdalar şöyle sıralanabilir:
İsveç diyeti listesi üç ana öğün bulundurur. Bu öğünler günden güne farklılık gösterse de içerdikleri besin öğeleri ve enerji birbirine yakındır. Öğünler arası 4-5 saat olacak şekilde ayarlanmalıdır. Yoğunlukla protein ve yağ içeren İsveç diyetinin 3 günlük örnek beslenme planı şu şekildedir:
İsveç Diyeti 1. Gün Planı
Kahvaltı: 1 fincan tek şekerli sütsüz kahve
Öğle Yemeği: 2 adet tam pişmiş yumurta, 1 kase haşlanmış ıspanak, 1 adet domates
Akşam Yemeği: 200 gram ızgara kırmızı et, limonlu ve az zeytinyağlı salata
İsveç Diyeti 2. Gün Planı
Kahvaltı: 1 fincan tek şekerli sütsüz kahve, 1 dilim kızarmış tam buğday ekmeği
Öğle Yemeği: 1 adet tam pişmiş yumurta, 1 adet rendelenmiş havuç, 25 gram yağsız beyaz peynir
Akşam Yemeği: Yarım su bardağı portakal suyu, 100 gram yoğurt
İsveç Diyeti 3. Gün Planı
Kahvaltı: 1 fincan şekersiz çay
Öğle Yemeği: 200 gram ızgara kırmızı et, 1 adet meyve
Akşam Yemeği: Yağsız salata
Bazı İsveç diyeti listelerinde bir güne mahsus olmak üzere serbest akşam yemeği seçeneği de bulunur. İsveç diyeti yapanlar, uygulaması daha kolay olduğu için bu listeyi de tercih edebilir.
İsveç diyetinde amaç vücuda normalden çok daha az enerji vererek, metabolizmayı şoka uğratmaktır. Bu diyet, standart beslenme planı içeren bir diyet türüdür. Diyet yaparken kişiye özel kalori ve besin öğesi oranı hesabı yapılmaz. Diyeti uygulayan herkes, aynı listeye sadık kalır.
İsveç diyeti beslenme listesinde her gün öğünler değiştiği için enerji de değişir. Beslenme listesine bakıldığında günlük kalori miktarı 400-700 kalori arasında değişir. Bunun yanında listedeki karbonhidrat oranı, günden güne değişmekle birlikte, genel olarak çok düşüktür. Protein ve yağ oranları ise normalin üzerinde olacak şekilde planlanır.
Şok diyetlerin sağlık açısından riskli olduğu yapılan çalışmalarla kanıtlanmıştır. İsveç diyeti de şok diyet kategorisinde değerlendirilir. Bu nedenle sağlıklı bir diyet türü kabul edilmez. İsveç diyeti ile ilgili hâlâ yeterli bilimsel çalışma ve veri bulunmamaktadır.
İsveç diyetini başaranlar, genellikle diyet süresince halsiz hissettiğinden bahseder. Bunun sebebi beslenme planının çok düşük enerji içermesidir. İsveç diyeti uygularken alınan enerji ile harcanan enerji arasında büyük bir fark oluşur. Vücut gün içerisinde ihtiyacı olan enerjiyi alınan gıdalarla karşılayamaz. Bu enerji farkı da vücudun halsiz hissetmesine sebep olur.
Vücutta uzun süre, yüksek enerji açığı oluşturmak zamanla metabolizma hızını yavaşlatır. Çünkü vücudumuz aldığı kadar enerjiyi yakarak çalışır. Vücudunuza sürekli olarak, çok düşük miktarda enerji aldığınızda vücut, bu enerjiyi yakmaya alışır. Bu sebeple şok diyetler kısa sürede kilo vermenize yardımcı olsa da uzun dönemde metabolizmayı yavaşlattığı için yeniden kilo almanız da hızlı olacaktır.
Vücut, ana enerji kaynağı olan karbonhidratı yeterli miktarda alamadığı zaman protein ve yağları enerji elde etmek için sindirmeye başlar. Proteinlerin sindirimi sonucu açığa çıkan maddeler, kanın böbrekten süzülmesi sırasında böbreğe hasar verir. Böbrek, bu hasar sonucunda kalsiyumu normalden daha fazla atmaya başlar. Tüm bunların sonucunda ise kemik erimesi riski ortaya çıkar.
Yağların sindirimi sonucu açığa çıkan maddeler kan yağlarını yükseltir. Özellikle İsveç diyeti gibi yüksek yağ ve protein içeren diyetlerde, kandaki lipoprotein A seviyesi anormal değerlere yükselir. Lipoprotein A yüksekliği ise uzun dönemde kalp sağlığınızı tehdit eden, ciddi bir durumdur.
Sağlıksız beslenme, kısa sürede halsizlik gibi fazla önemsenmeyen durumlara sebep olur. Ancak sağlıksız beslenmenin esas zararlı sonuçları yıllar sonra ortaya çıkar. İleri yetişkinlik döneminde de sağlıklı kalmak ve yaşam kalitesini yüksek tutmak dengeli ve sağlıklı bir beslenme düzeni çok önemlidir.
Sağlıklı bir beslenme planı vücudun ihtiyacı olan tüm besin öğelerini içerir. Bunun için de ilk kural öğünlerinizin dengeli ve düzenli olmasıdır. Doğru beslenme ve diyet ile kilo verildiğinde ağırlık kaybı yavaş olur. Ancak verdiğiniz kiloları yeniden almanız da yavaş olacaktır.
Doğru ve sağlıklı ağırlık kaybı, dengeli ve düzenli bir beslenme planı ile uzun sürede sağlanmalıdır. Şok diyetlerle kısa sürede sağlanan ağırlık kaybı, vücutta makro ve mikro besin ögesi eksikliklerine yol açabilir. Özellikle vücutta D ve C vitamininde eksiklikler görülebilir. Bu durumda doktor kontrolünde D vitamini ve C vitamini kullanılabilir.
Bunların yanı sıra sağlıklı beslenme sadece ağırlık kaybı için olmamalıdır. Sağlığın korunması ve sürdürülmesi için sağlıklı beslenme ömür boyu uygulanmalıdır. Sağlıklı beslenme sürdürüldüğünde makro ve mikro besin ögesi eksikliği yaşamadan ağırlık kaybı sağlanır. Aynı zamanda vücut görevlerini tam olarak yerine getirir ve sağlık korunur.
Doğru beslenmenin sağlığınız üzerindeki etkisi oldukça fazladır. Bu nedenle diyet programlarını uygulamadan önce diyetisyen ve doktorunuza danışmak, sizin için ideal diyet programının hazırlanmasına yardımcı olacaktır.
İsveç diyeti, genel sağlık durumu iyi olan ve beslenme planındaki besinlere alerjisi olmayan kişiler için uygundur. Ancak kişinin hiçbir sağlık problemi olmasa bile diyete başlamadan önce mutlaka doktora danışmak ve uzmanlar eşliğinde İsveç diyetini uygulamak gerekir.
İsveç diyeti yaparken vücut, yeterli miktarda enerji alamadığı için vücut için elzem olan vitamin ve minerallerden de yoksun kalabilir. Bunun sonucunda cilt aşırı kuruyabilir ve bölgesel olarak pullanma, döküntü şikâyetleri ortaya çıkabilir. Cilt kuruluğunu engellemek için ise bol su tüketilebilir ya da cilt yapınıza uygun, cildinize nemi hapsedecek bakım kremleri tercih edilebilir.
Bu diyeti uygularken vücuda çok düşük miktarda enerji alındığı için vücut, ağırlık kaybetmeye başlar. İlk günlerde vücut suyu hızlıca atılacağı için mevcut kilo değişecektir. İlerleyen günlerde ise yağ ve kas dokularından yakım başlar. Bu süreçte elbette bir miktar yağ kaybı gerçekleşir. Ancak diyet, çok hızlı kilo kaybı sağladığı için yağlarla birlikte kasların da yakılmasına neden olur.
Kan grubunun beslenme düzenini etkilediğine dair yeterli bilimsel çalışma bulunmamaktadır. İşveç diyetinde de her kan grubu için aynı beslenme planı uygulanır.
Ramazan ayında oruç tutarken vücut uzun saatler enerji alamaz. Vücudun oruç saatlerinde alamadığı enerjiyi, iftar ve sahur arasında dengeli bir şekilde dağıtarak, vücuda geri vermek gerekir. İsveç diyeti ile vücudun oruç saatlerinde ihtiyaç duyduğu enerji karşılanamaz. Bu nedenle diyet programının ramazan ayında yapılması uygun bir diyet değildir.
İsveç diyeti, vücuda bazal metabolizma enerjisinin de altında enerji sağlayan bir diyet çeşididir. Diyetle birlikte spor yapmak, alınan az miktarda enerjinin vücudun ihtiyaçları yerine fiziksel aktivite için harcanmasına sebep olur. Bunun sonucunda vücutta hâlsizlik ve baş dönmesi görülür. Bu nedenle sporcuların mutlaka kendi egzersiz planına uygun beslenme düzenini uygulaması tavsiye edilir.
Vücut kas kütlesini arttırmanın tek bir yolu vardır: Egzersiz yaparak kasları çalıştırmak ve egzersiz sonrası vücuda ihtiyaç duyduğu proteini vermek. İsveç diyeti, vücuda alması gerekenin çok altında enerji sağlar. Beslenme listesindeki protein oranı yüksek olsa dahi protein miktarına bakıldığında bir yetişkin için yeterli miktarda değildir. Bunun yanında İsveç diyeti yaparken egzersiz planı uygulamak önerilmez. İsveç diyeti, kas kütlesini artırmaz aksine kas yakımına sebep olur.
İsveç diyeti, herkes için standart beslenme planı içeren bir diyet türüdür. Kadın ve erkek için farklı bir beslenme planı bulunmaz.
Emziren annelerin vücudu günlük ortalama 700 kalori daha fazla enerji yakar. İsveç diyeti ise tüm listesinde 400-700 kalori içerir. Bu nedenle emziren anneler İsveç diyeti uygulandığında bazal metabolizma enerjisi, fiziksel aktivite ve emzirmeyle kaybedilen enerjiyi karşılayamaz. Emziren annelerde sadece sağlıklı bir beslenme düzeni önerilir. Emziren anneler için hiçbir diyet uygun değildir.
Kompleks karbonhidrat, sebze ve meyvelerin içerdiği lifler bağırsakların sağlıklı ve normal hızda çalışmasını sağlar. Lif, az miktarda alındığında bağırsaklar yavaşlar ve kabızlık görülür. İsveç diyetinin beslenme listesi ile vücuda yeterli lifi vermek oldukça zordur. Kabızlık olmaması için bol çiğ sebze tüketilebilir.