Kolajen insan vücudunda en yaygın bulunan proteindir.
Kolajen tendonlar, cilt ve kaslar da dâhil olmak üzere çeşitli vücut parçalarını oluşturan bağ dokularının ana bileşenidir.
Kolajenin cildinize yapı sağlamak ve kemiklerinizi güçlendirmek gibi birçok önemli işlevi vardır.
Son yıllarda kolajen takviyeleri popüler hale gelmiştir. Bu takviyelerin çoğu hidrolize edilmiş, yani parçalanmış ve kolay emilimi olan kolajen içerir.
Domuz derisi ve kemik suyu da dahil olmak üzere kolajen alımınızı artırmak için yiyebileceğiniz çeşitli yiyecekler de vardır.
Kolajen tüketmenin eklem ağrısını hafifletmek ve cilt sağlığını iyileştirmek gibi yararları olabilir.
Makalemizin devamında kolajen tüketmenin 6 yararından bahsettik.
Kolajen cildiniz için önemli bir bileşendir.
Kolajen cildinizin güçlenmesinde önemli bir rol oynar, ayrıca, cildinizin elastikiyet ve hidrasyona da fayda sağlayabilir. Yaşınız ilerledikçe, vücudunuzun kolajen üretimi düşer ve bu nedenle cildiniz kurur ve kırışıklıklarınız gözle görülür hale gelir.
Bununla birlikte, çeşitli çalışmalar kolajen peptitlerinin veya kolajen içeren takviyelerin cilt kırışıklığını ve kuruluğu azaltarak cildinizin yaşlanmasını yavaşlatmaya yardımcı olabileceğini göstermiştir.
Bir araştırmaya göre, 8 hafta boyunca 2,5-5 gram kolajen içeren bir besin takviyesi kullanan kadınlar, takviyeyi kullanmayanlara kıyasla cilt kuruluğu ve cilt elastikiyetinde önemli bir gelişme yaşadılar.
Başka bir araştırmada, 15 hafta boyunca her gün kolajen içeren bir içecek tüketen kadınların, kontrol gurubuna kıyasla cilt hidrasyonunda artış yaşamanın yanı sıra kırışıklık derinliğinde önemli bir azalma yaşadığı da keşfedilmiştir.
Kolajen takviyelerinin kırışıklık azaltıcı etkileri, bu tür takviyelerin vücudun kendi başına kolajen üretimine teşvik etmesine atfedilmiştir.
Ayrıca, kolajen takviyeleri, cildinizi yapılandırmaya yardımcı olan elastin ve fibrilin gibi diğer proteinlerin üretimini teşvik edebilir.
Kolajen takviyelerinin akne ve diğer cilt koşullarını önlemeye yardımcı olduğuna dair birçok anekdotal iddaa da vardır, ancak bu iddialar bilimsel kanıtlarla desteklenmemiştir.
Kolajen takviyelerini çevrimiçi olarak satın alabilirsiniz.
Özetle: Kolajen içeren besin takviyelerini kullanmak cildinizin yaşlanmasını yavaşlatmaya yardımcı olabilir. Bununla birlikte, kolajenin etkilerini kendi başına inceleyen araştırmalardan daha güçlü bulgulara ihtiyaç vardır.
Kolajen kırkırdaklarınızın bütünlüğünü korumaya yardımcı olur. Kıkırdak, eklemlerinizi koruyan kauçuk benzeri dokuya verilen isimdir.
Yaşınız ilerledikçe vücudunuzdaki kolajen miktarı azalır ve osteoartrit gibi dejeneratif eklem bozuklukları geliştirme riskiniz artar.
Bazı çalışmalar, kolajen takviyesi kullanmanın osteoartrit semptomlarını iyileştirmeye ve genel olarak eklem ağrısını azaltmaya yardımcı olabileceğini göstermiştir.
73 sporcu ile 24 hafta boyunca yapılan bir araştırmada, günlük 10 gram kolajen tüketen sporcuların kolajen tüketmeyen sporculara kıyasla yürüyüş yaparken ve istirahat halindeyken daha az eklem ağrısı şikayeti ile karşılaştığı keşfedildi,
Yetişkin kişilerle 70 gün boyunca yapılan bir diğer araştırmada, günlük 2 gram kolajen kullanan kişilerin eklem ağrılarında önemli bir azalma yaşadığı ve kolajen takviyesi kullanmayan kişilere kıyasla fiziksel aktivitelerde daha iyi yer alabildiği keşfedildi.
Bilim insanları, kolajen içeren besin takviyelerinin kıkırdaklarda birikip dokuları ek kolajen üretimi için tetikleyebileceğini öne sürmüştür.
Bu durum, iltihaplanmanın azalmasına, eklemlerin daha iyi desteklenmesine ve eklem ağrılarının azalmasına yol açabilir.
Eğer ağrı kesici özelliklerinden dolayı kolajen içeren bir besin takviyesi kullanmayı denemek istiyorsanız, araştırmalara göre günlük 8 ila 12 gramlık bir dozajla başlamanız gerekir.
Özetle: kolajen içeren besin takviyelerini kullanmak iltihaplanmayı azaltır ve vücuttaki kolajen üretimini arttırır. Bu durum, osteoartrit gibi eklem rahatsızlıkları olan insanlar arasında ağrı kesiciyi etkiye sahip olabilir.
Kolajen kemiklerin yapı taşlarından biridir. Dolayısıyla kolajen alımının artırılması kemiklerin güçlenmesine yardımcı olur.
Yaşınız ilerledikçe vücudunuzdaki kemik kitlesi ve kolajenler bozulur. Bu durum osteoporoz gibi düşük kemik yoğunluğu ile karakterize edilen ve kemik kırılması riskini arttırması ile bilinen kondisyonlara yol açabilir.
Araştırmalar, kolajen takviyesi kullanmanın vücutta osteoporoza yol açan kemik kırılımını engellemeye yardımcı olan bazı etkileri olabileceğini göstermiştir.
Bir araştırmada, 5 gram kolajen veya kalsiyum ve kolajen içeren besin takviyesi alan kişiler incelendi.
Araştırmanın sonunda, kalsiyum ve kolajen takviyesi alan kişilerde, kemik bozulmasına yol açan proteinler daha az gözlemlendi.
66 kişi ile 12 ay boyunca yürütülen başka bir araştırmada benzer bulgulara ulaşıldı.
Kolajen içeren besin takviyelerini kullanan kadınlarda, kolajen tüketmeyen kadınlara kıyasla kemik mineral yoğunluğunda (bmd) %7'ye varan bir artış gözlemlendi.
Kemik mineral yoğunluğun(bmd) kemiklerinizdeki kalsiyum gibi minerallerin yoğunluğunun bir ölçüsüdür. Düşük bmd zayıf kemikler ve osteoporoz gelişimi ile bağlantılıdır.
Bu bulgular umut verici olsalar da kolajen içeren besin takviyelerinin kemik sağlığındaki rolü doğrulanmadan önce daha araştırmaya ihtiyaç vardır.
Özetle: Kolajen takviyesi kullanmak osteoporoz gibi kemik bozukluklarının riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Ayrıca, kolajen takviyelerinin bmd’yi arttırma ve kemik kırılmasını uyaran proteinleri azaltma ihtimali de vardır.
Kolajenler kas dokusunun %1 ila %10’unu oluşturur. Kolajenler kaslarınızı güçlü tutmak ve kas fonksiyonlarını korumak için gereklidir.
Araştırmalar kolajen takviyelerinin sarkopeni olarak bilinen yaşla birlikte meydana gelen kas kütlesi kaybını tedavi etmeye yardımcı olduğunu keşfetmiştir.
27 fiziksel olarak güçsüz erkek ile 12 hafta boyunca yapılan bir araştırmada, her gün egzersiz yapan ve 15 gram kolajen kullanan kişiler egzersiz yapan ancak kolajen almayan erkeklerle karşılaştırıldığında, önemli ölçüde daha fazla kas kütlesi ve kas gücü kazandılar.
Araştırmacılar, kolajen kullanmanın kreatin gibi kas proteinlerinin sentezini teşvik edebileceğini ve egzersizden sonra kas büyümesini uyarabileceğini öne sürmektedir.
Fakat kolajenin kas kütlesini artırıcı etkilerini kanıtlayabilmek için daha fazla bilimsel araştırma gereklidir.
Özetle: araştırmalar, kolajen kullanmanın yaşa bağlı kas kütlesi kaybı olan kişilerde kas büyümesini ve gücünü artırdığını göstermiştir.
Araştırmacılar, kolajen takviyesi kullanmanın kalp hastalıkları riskini azaltmaya yardımcı olabileceğini düşünüyor.
Kolajen, kalbinizden vücudunuzun geri kalanına kan taşıyan kan damarları olan arterlerinizin yapı taşlarından biridir. Eğer vücudunuzda yeterli kolajen yoksa arterleriniz zayıf ve kırılgan hale gelebilir.
Bu durum, arterlerin daralması ile karakterize edilen bir hastalık olan ateroskleroza yol açabilir. Ateroskleroz kalp krizi ve inmeye yol açma potansiyeline sahiptir.
31 sağlıklı yetişkin ile 6 ay boyunca yürütülen bir çalışmada, günlük 16 gram kolajen tüketen kişilerde arter sağlığının önemli ölçüde geliştiği keşfedildi.
Ayrıca, bu kişilerde hdl olarak bilinen “iyi” kolesterol seviyeleri %6 oranında arttı. Hdl, aterosklerozun yanı sıra kalp rahatsızlıkları riskinde önemli bir faktördür.
Bununla birlikte, kolajen takviyelerinin kalp sağlığındaki rolü hakkında daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Özetle: Kolajen içeren besin takviyelerini kullanmak, ateroskleroz gibi kalp hastalıkları ile ilişkilendirilen risk faktörlerini düşürmeye yardımcı olabilir.
Kolajenin kapsamlı bir şekilde araştırılmamış birçok sağlık yararı vardır.
- Saçlar ve tırnaklar: kolajen tüketmek saçlarda ve tırnaklarda kırılganlığı önler. Ayrıca, saç ve tırnaklarınızı daha fazla uzamaya teşvik edebilir.
- Bağırsak sağlığı: bu iddiayı destekleyecek bilimsel bir kanıt olmamasına rağmen, bazı doktorlar bağırsak geçirgenliğini arttırmak veya sızdıran bağırsak sendromu hastalığını tedavi etmek için kolajen takviyelerinin kullanımını tavsiye eder.
- Beyin sağlığı: henüz kolajen kullanımının beyin sağlığı üzerindeki rolü incelenmemiş olsa da, kolajen kullanan bazı kişiler ruh hallerinin iyileştiğini ve anksiyete semptomlarının azaldığını iddia ettiler.
- Kilo kaybı: bazıları kolajen takviyesi almanın kilo kaybını ve metabolizmayı hızlandırdığına inanmaktadır. Fakat bu iddiaları destekleyecek herhangi bir araştırma mevcut değildir.
Kolajen hayvanların bağ dokularında bulunur. Bu nedenle, tavuk derisi, domuz derisi, sığır eti ve balıketi gibi yiyecekler kolajen bakımından zengindir.
Kolajen bakımından zengin yiyecekleri tüketmenin vücudunuzdaki kolajeni artırmaya yardımcı olup olmadığını belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Kolajen bakımından zengin yiyeceklerin besin takviyeleri ile aynı faydalara sahip olup olmadığı konusunda herhangi bir araştırma yapılmamıştır.
Sindirim sistemindeki enzimler gıdada bulunan kolajeni amino asitlere ve peptitlere ayırır.
Bununla birlikte, besin takviyelerinde bulunan kolajen zaten hidrolize edilmiştir, bu yüzden besin takviyelerinin gıdalara kıyasla daha verimli olduğu düşünülmektedir.
Özetle: hayvansal gıdalar ve kemik suyu gibi yiyecekler kolajen içerir. Bununla birlikte, bu besinlerdeki kolajenin emilimi hidrolize kolajen kadar verimli değildir.
Kolajen takviyesi tüketmenin çok sayıda bilinen yan etkisi yoktur.
Bununla birlikte, bazı kolajen takviyeleri balık, kabuklu deniz ürünleri ve yumurta gibi yaygın gıda alerjenlerinden yapılır. Bu gıdalara alerjisi olan kişiler alerjik reaksiyonları önlemek için bu bileşenlerle yapılan kolajen takviyelerinden uzak durmalıdır.
Bazı kişiler kollaken takviyelerini kullandıktan sonra ağızlarında uzun süre kötü bir tat kaldığını bildirmiştir.
Ek olarak, kolajen takviyeleri tokluk ve mide ekşimesi gibi hislere neden olma potansiyeline sahiptir
Yine de, bu besin takviyelerinin çoğu insan için güvenli olduğu düşünülüyor.
Özetle: kolajen takviyeleri ağızda kötü bir tat, mide ekşimesi ve tokluk hissi gibi yan etkilere yol açabilir. Alerjiniz varsa, alerjiniz olan kolajen kaynaklarından yapılan takviyelerden kaçının.
Sonuç Olarak
Kolajen tüketmenin bilinen birkaç yararı ve çok az zararı vardır.
İlk olarak, kolajen takviyeleri kırışıklıkları ve kuruluğu azaltarak cilt sağlığını artırabilir. Ayrıca kas kütlesini artırmaya, kemik kaybını önlemeye ve eklem ağrısını hafifletmeye yardımcı olabilirler.
Birçok kişi kolajen takviyelerinin daha fazla yararı olduğunu beyan etse de, bu iddialar bilimsel araştırmalara konu olmamıştır.
Kolajen içerdiği bilinen birkaç gıda olsa da, gıdalardaki kolajenin besin takviyelerle aynı faydaları sunup sunmadığı bilinmemektedir.
Kolajen içeren besin takviyeleri genelde güvenlidir ve kullanımları kolaydır. Sağlığa potansiyel faydaları için kolajen takviyelerine şans vermeyi düşünebilirsiniz.